Szachy w Olsztynie

Po wyzwoleniu Olsztyna, pierwsi byli kolejarze, a wśród nich szachiści. Grano najpierw w mieszkaniu Wincentego Sempioła, a potem u Państwa Leokajtis, przez długie lata. Gospodarze 1 pokój "oddali" szachistom, gdzie grano całą dobę, szczególnie tłoczno było w piątki, soboty i niedziele. Zawsze była herbatka, serdeczność, miły uśmiech. Gdy Panu Stanisławowi sił brakowało na przychodzenie do kochanego klubu, to stara "gwardia", i nie tylko, spotykała się w jego pokoju. Pan Stanisław był czołowym szachistą w Łapach przed wojną, wygrywając mistrzostwa Łap. Po wojnie przez cały czas prowadził sekcję szachową ZZK, "Kolejarz", potem "Warmia". Był też wieloletnim Prezesem i Wiceprezesem OZSzach. Dzięki jego niezwykłemu oddaniu się szachom, "Warmia" była najlepsza w województwie. Pani Jadwiga była bezkonkurencyjna w województwie, a w dwóch finałach mistrzostw Polski Kobiet, w 1949 i 1950 była 5 - ta!

16 listopada 1946 r. powstała sekcja szachowa ZZK, w klubie oświatowym węzła PKP Olsztyn, w świetlicy budynku już nie istniejącym, naprzeciw obecnego Dworca Głównego, obecnie kawiarnia "Santos". Założycielami sekcji byli: Leokajtis Stanisław i Jadwiga, Katarzyński Janusz, Brożyński Lucjan, Tadrowski Franciszek, Sempioł Wincenty, Fogler Wacław.

Pierwszy powojenny turniej rozegrano w marcu 1947 r.:
1.Brożyński Lucjan, 2.Tadrowski Franciszek, 3.Katarzyński Jan, 4.Sempioł Wincenty, 5.Świetlikowski Ryszard, 6.Leokajtis Stanisław, 7.Bezubik Józef, 8.Leokajtis Jadwiga.
Grało 15 szachistów.

Drugi powojenny turniej rozegrano wiosną 1948 r., o mistrzostwo koła ZZK:
1.Borkowski Henryk, 2.Zienkiewicz Jan, 3.Barg Władysław, 4.Brożyński Lucjan, 5.Katarzyński jan, 6.Leokajtis Stanisław.
Grało 14 szachistów. Dalszych 8 - miu w eliminacjach.

Pierwszy mecz towarzyski - luty 1948 w lokalu ZZK.
Spółdzielczy KS - ZZK - 4:2

Pierwszy międzywojewódzki mecz - maj 1948 w Olsztynie
ZZK Olsztyn - ZZK Białystok 7:3.

W tymże roku powstaje wiele sekcji szachowych w Olsztynie i województwie. Przy powstawaniu nowych sekcji uczestniczą zawsze: Leokajtis Stanisław - doradztwo techniczne, i Borkowski Henryk - krótki zarys historii szachów, metodyka treningowa i symultany.

Pierwszy Zarząd Sekcji Szachowej ZZK Olsztyn:
Prezes - Leokajtis Stanisław
Sekretarz - Katarzyński Jan
Skarbnik - Tadrowski Franciszek
Szkolenie - Borkowski Henryk i kącik szachowy w "Gazecie Olsztyńskiej"
Gospodarz - Zienkiewicz Jan.

Pierwszy Zarząd Okręgowego Związku Szachowego - listopad 1948:
Prezes - Leokatis Stanisław
Wiceprezes - Schels Adam
Sekretarz - Markun Ryszard
Skarbnik - Borkowski Henryk
Przewodniczący Komisji Technicznej - Brożyński Lucjan.
Zarejestrowano 6 sekcji, 91 szachistów.

W 1948 r. rozegrano 1 - szy mecz o mistrzostwo miasta Olsztyn
Borkowski Henryk - Bieńkowski Józef 6.5 : 1.5 /Bieńkowski - przedwojenny mistrz Olsztyna/.

Pozwalam sobie przytoczyć charakterystyczny opis turnieju w "Gazecie Olsztyńskiej", z tamtego okresu, szkoda, że nie praktykowanym teraz:

"11 bm. w lokalu ZK, przy ul. Partyzantów 46, rozpoczął się turniej kwalifikacyjny szachistów koła ZZK. W turnieju bierze udział Borkowski Henryk - utalentowany szachista, wyróżniony na turnieju międzyokręgowym we Wrocławiu, Brożyński Lucjan - mistrz koła Olsztyn, wicemistrz Katarzyński Jan - młody, zdolny, obiecujący szachista, Zienkiewicz Jan - rutynowany i silny zawodnik, Leokajtis Stanisław - mistrz Łap z 1938 r., Tadrowski Franciszek - czołowy gracz drużyny, Leokajtis Jadwiga - utalentowana szachistka, która w krajowej konkurencji kobiet, z pewnością nie znalazłaby sobie równej przeciwniczki, Świetlikowski Ryszard - reprezentacyjny gracz drużyny ZZK, i wreszcie Sempioł Wincenty."

"W V rundzie turnieju szachowego ZZK, Borkowski po zaciętej walce wygrywa z Leokajtisem Stanisławem, Katarzyński z Krępą, Brożyński po zdobyciu figury w debiucie z Bargiem, Zienkiewicz po uporczywej walce a Leokajtis Jadwigą, Piłko z Bezubikiem, i Szybiński z Sempiołem, oacute;rego w turnieju prześladuje dziwny "pech", gdyż grając nawet ze słabszymi przeciwnikami, nie zdobył dotychczas żadnego punktu."

Pierwsze drużynowe mistrzostwa województwa w 1949 r.:
1. Spójnia Szczytno
2. ZZK Olsztyn
3. Społem Olsztyn

Pierwsze mistrzostwa miasta Olsztyn w 1949 r.:
1. Borkowski Henryk
2. Brożyński Lucjan
3. Bieńkowski Józef.

Grało łącznie 60 szachistów. Pierwsze mistrz. wojew.: Borkowski Henryk.

Pierwsze mistrzostwa województwa Juniorów w 1951:
1.Wilczek Ludwik Morąg.

Borkowski Henryk - najlepszy w województwie i Olsztynie do r. 1958. Przyjechał z Łotwy, gdzie szkolił się u arcymistrzów radzieckich. Największy sukces to 5 m - ce w finale mistrzostw Polski w 1949 r. Potem kilkakrotnie był o włos od awansu do finału.

Segiet Janusz - 14 razy mistrz województwa, 16 razy mistrz Olsztyna, niestety w półfinałach mistrzostw Polski bez sukcesu. Jak pisała prasa centralna, brak łączności z centrum szachowym Polski, / /pisząc te słowa o Borkowskim/, wicemistrz Polski w 4 Finale Mistrzostw Korespondencyjnych Polski.
Milewski Tadeusz, Daniluk Jerzy, Sławiński Mirosław, Jabłonowski Zbigniew, Liburski Adam - 3 razy pod rząd mistrzowie województwa juniorów, Skrzypczak Jerzy - 5 razy pod rząd mistrzem województwa juniorów młodszych i starszych, to wielokrotni medaliści mistrzostw Olsztyna i województwa. Wypada wymienić pozostałych mistrzów Olsztyna i województwa: Zasłonka Tadeusz - Szczytno, Markun Ryszard, Główczyk Zygmunt, Kilanowski Marek, Babiak Józef - Ostróda, Krzewski Dariusz, Probola Grzegorz, Szacht Egbert - obecnie Niemcy, Leń Katarzyna - sensacja!, Lisowski Krzysztof - Ostróda, Hennig Tadeusz,Kupryjaniuk Janusz, i studiujący w Olsztynie, lub wykładowcy: Skiendzielewski Zbigniew, Hirnik Henryk, Plesiuk Andrzej, Sokół Antoni, Krzywicki Dariusz, Jakubowski Maciej. Z innych medalowców /nie złotych/, ale będących w czołówce: Staniłko Henryk, Katarzyński Jan, Brożyński Lucjan, Turczynowicz Jerzy i Edward, Ryczywolski Władysław - Morąg, Kukliński Janusz, Domozych Zbigniew, Bukowski Adam - Ostróda, Humeniuk Bogdan, Daniszkowicz Bohdan - Pasłęk, Rogala Henryk - Olsztynek, Grzesiak Zdzisław - Warszawa, Barański Jan, Sternik Ryszard, Stempka Jerzy, Neugebauer Mieczysław, Pogorzelski Marek, Gregorczyk Krzysztof i Andrzej, Horodyski Roman, Kuleszo Jerzy, Sobieraj Sławomir - Mrągowo, Frankowicz Grzegorz, Harasim Wiesław, Kozłowski Waldemar, Miśta Aleksander, Łaskarzewski Mariusz.

Osobno wypada wymienić zawodników ze złotymi medalami Mistrzostw Polski:
Babiak Józef - 20 finał korespondencyjny - 1 - szy!, 18 finał - 3 - ci, Mistrzostwa Wojska Polskiego 1978 - 1 - szy, Złota Wieża 1979 - 1 - szy, dwa memoriały Nauczycieli Polski - 1 - szy.
Pogorzelski Marek - 22 finał Polski korespondencyjny - 1 - szy, a w 4 finale - 2 - gi Segiet Janusz.
Miśta Aleksander - pierwszy arcymistrz z naszego województwa - 1991 - do 10 lat - 1 - szy !, 1993 do 10 lat - 3 - ci, 1995 do 12 lat 2 - 4 - ty, 1997 do 14 lat - 3 - ci. Pozatym wygrał silny międzynarodowy turniej seniorów 7 open Poznań, juniorów w Chateauroux Francja, a w kilku innych międzynarodowych i krajowych, na medalowych miejscach. Wielki talent - warto, aby zaintersował się nim jakiś sponsor.
W 1989 r. Krzywicki Dariusz w międzynarodowych otwartych mistrzostwach Austrii, był 2 - gi!, przeszło to bez echa w olsztyńskiej prasie.

Drużyna Olsztyna w 5 - tych Drużynowych Korespondencyjnych Mistrzostwach Polski była 3 - cia.

Sławiński Mirosław w 1977 r. w Akademickich Mistrzostwach Polski był 2 - gi.

Romaszko Jerzy w 5 finale korespondencyjnych Młodzieżowych Mistrzostwach Polski - 1 - szy. Kozłowski Waldemar w 1987 r. w Olsztynie w finale Mistrzostw Polski Młodzieży był 3 - ci.

Z kobiet - mistrzynie województwa: Leokajtis Jadwiga, Kreutzinger Aleksandra, Kużys Aleksandra, Stachowicz Urszula, Nietupska Maria, Brymas Barbara, Romanowska Ewa - Ostróda, Sławińska Ewa, Dobrowolska Elżbieta, Soroka Alicja, Korzeniewska Magdalena, Wileńska Teresa - Lubawa, inne z medalami: Kuklińska Anna, Pawłowska Klara, Nakielska Bogusława, Araśniewicz Bożena, Bień Marzanna, Celmerowska Urszula - Mrągowo.

Juniorzy - Mistrzowie: Daniszkowicz Bohdan, Szczawiński Czesław, Kuleszo Jerzy, Zachalski Wojciech, Kowalówka Janusz - Węgorzewo, Dachniewski Tadeusz, Rakowski Krzysztof, Turczynowicz Jerzy i Edward, Korkuz Wiktor, Gajdemski Zbigniew - Ostróda, Liburski Adam, Jabłonowski Zbigniew, Probola Grzegorz, Horodyski Roman, Rybkowski Andrzej, Bukowski Adam - Ostróda, Szymański Jan, Wojszkun Tadeusz, Taradejna Janusz, Karwowski Bogdan - Bartoszyce, Skrzypczak Jerzy - Mrągowo, Krzewski Dariusz, Hennig Tadeusz, Szacht Egbert, Frankowicz Maciej, Golon Tomasz, Milewski Adam /syn Tadeusza/, Kamiński Piotr, Charchalis Piotr - Bartoszyce, Sawicki Jarosław - Korsze. Od roku 1991 grano już mistrzostwa juniorów do 10, 12, 14, 16, 16, 18, 20 - kadetów, tu już byłaby długa lista.

W drużynowych mistrzostwach województwa przez wiele lat "Warmia" bezkokurencyjna, 36 tytułów mistrza. W cieniu "Warmii" "Kormoran" Ostróda, AZS - ART, AZS - WSP, przez kilka sezonów za 1 - szym zespołem "Warmii", był 2 - gi zepół "Warmii". Mistrzem jeszcze byli: Spójnia Szczytno, LZS Kętrzyn, "Drzewiarz" Morąg, "Kormoran" Ostróda, PRIMBR Mrągowo, "Roszada" Iława, "Budowlani" Bartoszyce, AZS - ART, AS - WSP. Prawo do gry w II Lidze, po kilku latach przerwy, ponownie w tym roku wywalczyła "Warmia", a w Lidze Juniorów GOK Samborowo. Piękny sukces na jubileusz 50 - lecia szachów na Warmii i Mazurach. I pomyśleć, że ten sukces bez żadnego trenera! Inne dyscypliny bez trenera nie mogą istnieć! i są na to fundusze.

Wśród juniorów oprócz Miśty z Ostródy, wielkim talentem była Leń Katarzyna - mistrz województwa seniorów! w 1990 r., wybitny samouk. W wielu turniejach juniorek była w ścisłej czołówce, a w Mistrzostwach Polski kadetek do lat 20 była 4 - ta. Tak samo talentem był Krzewski Dariusz - zmarnowanym. Obecnie z bardzo młodej utalentowanej młodzieży należy wyróżnić: Malec Radosław, Zakrzewska Katarzyna , Florkowska Klaudia i Licznerska Dorota - Złotowo, Stolarczyk Anna i Damian , Plichta Andrzej - Mrągowo, Staszewska Anna, Opaliński Sebastian - Samborowo, Chlost Marek i Martyna, Zawadzka Monika - Bartoszyce.

Masowymi turniejami były pod patronatem "Gazety Olsztyńskiej" - mistrzostwa województwa w grze błyskawicznej, gdzie grało niekiedy 80 szachistów, od 1957 do 1987 r. Tak zwane Wielkie Turnieje o Puchar Dyrektora Domu Kultury "Kolejarz", początkowo też grało po 60 - 70 szachistów, od 1976 do 1995. "Złota Wieża" z uczestnictwem młodzieży wiejskiej, a największy sukces, to wspomniany już Babiak Józef 1 - szy w indywidualnym, a 3 - cie miejsce "Kormorana" drużynowo. Również organizowane przez Gregorczyka Andrzeja rozgrywki szkolne, Grand Prix, indywidualne i drużynowe, które można nazwać strzałem w 10 - kę. Z tych rozgrywek wyszło wielu znakomitych szachistów i szachistek, wymienionych już wyżej. Grano 10 do 9 turniejów co miesiąc, a do klasyfikacji ogólnej wliczano 6 najlepszych wyników turniejowych. Liczba grających zawsze jest w granicach 100 ! osób. Tu zawsze w czołówce było najpierw Korsze, teraz Złotowo, Samborowo, Mrągowo, i Szkoła Podstawowa 30 Olsztyn. Nie grają Bartoszyce, z bardzo liczną młodzieżą. Grają też Szkoły Ponadpodstawowe, trudno tu wyróżnić przodującą, ale np. Technikum Kolejowe Olsztyn, w 1978 r. wygrały Mistrzostwa Polski Techników Kolejowych. Wśród Szkół Podstawowych w rozgrywkach ogólnopolskich Szkoła Korsze była 7 - ma.



Autor: Ryszard Sternik

góra